شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس برخی از گونه های جنس marrubium در ایران

جنس marrubium از خانواده نعناعیان (lamiaceae) در نقاط مختلف جهان (اروپا، آسیا و نواحی مدیترانه) حدود 30 گونه دارد. تعداد گونه های موجود از این جنس در ایران 9 گونه است. این گیاه در طب سنتی به عنوان ضدعفونی کننده، خلط آور، مدر، نیرو دهنده، تب بر و مقوی قلب و معده مصرف دارد. در این تحقیق، بخش های هوایی چهار گونه از جنس marrubium (m. propinquum،m. astraconium ، m. parviflorum، m. cuneatum) از نواحی شمال و شمال غرب ایران جمع آوری و سپس به روش تقطیر با آب، اسانس گیری و توسط روش های gc وgc/ms ، شناسایی و مقایسه گردید. در اسانس گونه m. parviflorum،44 ترکیب (42/92 درصد)، گونه m. propinquum، 44 ترکیب (27/93 درصد)، گونه m. cuneatum،40 ترکیب (05/90 درصد) و گونه m. astraconium، 41 ترکیب (61/96 درصد) شیمیایی شناسایی شد. نتایج این بررسی ها نشان می دهد که ترکیب های عمده اسانس در گونه m. parviflorum، شامل bicyclogermagrene (64/14 درصد)، trans-caryophyllene (54/13 درصد)، germacrene d (43/10 درصد) و (+)-spathulenol (12/9 درصد) است. در اسانس گونهm. propinquum، ترکیب های palmitic acide (42/14 درصد)، germacrene d (99/10 درصد)، در اسانس گونه m. cuneatum، ترکیب های n-hexadecanol (57/13 درصد)، bicyclogermagrene (82/10 درصد) و در اسانس m. astraconium، ترکیب های trans-caryophyllene (95/10 درصد) و trans-chrysanthemal (29/9 درصد) به عنوان ترکیبات اصلی اسانس ها به شمار می روند. مقایسه ترکیب درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس چهار گونه marrubium نشان دهنده تشابه ترکیبات کمی در هر چهار گونه می­باشد ولی میزان آن ها کاملاً با هم متفاوت است